Beklenen oldu! Çin’i Solladık…

Dünya’nın üretim merkezi olamasak,  global markalarımız Dünya’yı fethetmese de, dış ticaret açığımız olsa da Çin’den daha ucuz işçi çalıştırmakla övünebiliriz artık.
8 Ekim 2020 itibarıyla bir USD , 7,90 TL . Bir Mehmet, bir ay çalışıp  karşılığında bir asgari maaş  olan 2.324 TL alıyor. İnsanın içinden 7,90’a bölmek gelmiyor. Bölündüğünde de bakası yok…Hadi biz bakalım 294 USD. Çin’deki ortalama işçinin asgarisi 300 USD’ın üstünde.

Geçtiğimiz yıl ekim ayında, adı aynı ederi farklı olan asgari ücret 348 USD’mış.
10 yıl evveline gidelim, her çaycının, odacının elinde taksitle aldığı son model iphone’lu yıllara;
Türkiye’nin risk primi Ekim 2010’da 150’lerde ( şuan 500 ve üstü, ne kadar yüksek o kadar negatif  )
Bir USD 1,40 TL , adı aynı olan asgari maaş 427 USD’mış .    
2010 yılındaki 427 USD’ın  ( Amerika’daki enflasyonun ortalama  yüzde 1,75 olduğunu varsaysak  ) 2020 yılında olması gereken karşılığı 508 USD!
Ki bu hesap Amerika’da gerçekleşen doğal enflasyon oranları için!
Türkiye’de bu hesabı yapsak; ortalama usd faizini 5’den alsak 695 USD yapar!
5 nereden mi çıktı, bunun için bankalarımızın geçmişte USD krediye ve mevduata uyguladığı ortalama faizlere bakabiliriz yada daha güzeli var;

T.C Hazinesi tarafından ihraç edilen Eurobond faizlerine bakalım.
İçinde bulunduğumuz hafta Hazine;
2,5 milyar USD tutarında, 5 yıl vadeli  eurobond ihraç etti. 6,375'lik kupon faizi pandemi öncesi ihraç edilen eurobond’dan da yüksek, 2020’nin başındaki faiz 4,25'lik kupon faiziydi.
Bir Mehmet 2010 yılında 427 USD’lık asgari maaşını ortalama yüzden 5’den T.C. Hazine’sine satsaydı  eline 695 USD geçecekti, halbuki Mehmet alın teri ile çalışmayı seçti…iyi de yaptı ama emeğinin karşılığını alamadı.
Normalde yükselmesi gereken maaşlar, reelde artması gerekirken düşmeye devam etti…En son açıklanan Merkez Bankası verisi Türk lirasının satın alma gücünü ima eden reel efektif döviz kuru endeksi 62,21 değeriyle hesaplandığı Ocak 1994 ( Ocak 1994’de referans değer 100’dü  )  tarihinden bu yana en düşük düzeyine indiğini teyit ediyor.
Aradaki iki krizden, 1994 Nisan ve 2001 krizinde bile daha düşük bir alım gücünden bahsediyoruz.
Kasabımız, Teksas’da olsa döviz, USD  hesabına gerek yok…1 birime aldığınız eti 6 ay sonra 1 yıl sonra, hatta 2 yıl sonra aynı fiyata belki de daha ucuza bile alabiliyorsunuz.
Bizdeyse artık rakamlar haftalık değişir oldu…Yıllık açıklanan resmi enflasyon aylık hadi abarttık diyelim 3 aylık  oldu,  itirazı olan yoktur sanırım…
Asgari ücret dışında özel orta direk, yada özele çalışan beyaz yakanın durumu tamamen trajedi. Geçtiğimiz 10 yılda açıklanan enflasyon oranında her yıl  zam  alabilen şanslı azınlık pek az.
Onların trajedisini anlatmaya hesap makinası yetmez. Ne bir sendikaları var, ne de haklarını arayabilecekleri bir dernekleri…   
Biz yine Vatan sevdasıyla iyi tarafından bakalım, üst akıl hedefinin aslında Dünya piyasalarına  olağanüstü rekabet getirecek ucuz işgücü yarattığını varsayalım.
İşçisi ile, mühendisi ile, yöneticisi ile kalifikasyonuna göre tartışmasız en ucuz işgücü artık bizim…
Peki ne yapacağız…Iphone’un CEO’su Tim Cook’un ikna edip Isparta’ya yeni bir ayfon pardon iphone için bir fabrika kuracağız ?
Yada Marslı Elon Musk’ı ikna edip , Balıkesir’e bir elektrikli uçan araba fabrikası , uçmasa da olur...
Saçma geliyor di mi ?  
Dünya’nın Global devlerine bedavaya çalışalım desek de ülkemizde yatırım için ikna edemeyeceğimiz bir duruma geldik ki  bu ülkenin gençleri bu yatırımlar gelse inanın 1 sene ücretsiz çalışmaya bile razılar artık.  
İçinde bulunduğumuz çıkmazdan biran evvel kurtulmak dilekleriyle hepinize sağlıklı mutlu günler dilerim.
M. Sinan Özçelik